Kâr getirmesini bekleyerek parasını harcayan bir kişi, yatırım yapıyor demektir. Bu senaryoda, girişim, yatırılan paranın başarı sağlaması ih
Kâr getirmesini bekleyerek parasını harcayan bir kişi, yatırım yapıyor demektir. Bu senaryoda, girişim, yatırılan paranın başarı sağlaması ihtimalinin derin bir araştırmasının yapılması ve ardından yapılan makul bir değerlendirmenin üzerine alınan karara dayanır.
Ancak, aynı kişi, parasını, başarı olasılığı düşük olan bir şeye yatırırsa ne olur? Eğer kişi bunu yapıyorsa, spekülasyon yapıyor demektir. Başarı ya da başarısızlık, şansa ve kontrol edilemeyen (dış) kuvvetlere ya da olaylara bağlıdır.
Yatırım yapmakla spekülasyon arasındaki temel fark, üstlenilen risk miktarıdır. Yüksek riskli spekülasyonlar aslında kumar oynamaya benzer, düşük riskli yatırım içinse temel bir bilgi ve analiz gerekir.
Yatırım
Yatırım para, zaman ya da enerji bazlı olmak üzere birçok farklı biçimde olabilir. Finansal bağlamda yatırım, hisse senetleri, tahviller, borsada işlem gören fonlar (ETF'ler), yatırım fonları ve çeşitli diğer finansal ürünler gibi menkul kıymetlerin alım satımı anlamına gelir.
Yatırımcılar, ortalama veya daha az bir risk alarak sermayelerine yeterli bir geri dönüş olmasını ve bundan bir gelir ya da kar elde etmeyi umarlar. Gelir; dönemsel temettüler, faiz ödemeleri veya harcanan sermayenin tamamının geri kazanılmasıyla değer kazanan dayanak varlık şeklinde olabilir.
Yatırım, genellikle uzun vadeli bir varlık satın alma ve bu varlığı elde tutma eylemidir. Yatırımcı, eğer mülkiyeti en az bir yıl boyunca elinde tutmuşsa, buna uzun vadeli elde tutma denebilir.
Büyük, istikrarlı bir çok uluslu şirketi, yatırım örneği olarak düşünelim. Bu şirket, yıllık olarak artabilecek tutarlı bir temettü ödemesi yapabilir, ve bu şekilde işletme riski düşük olabilir. Bir yatırımcı, sermayesine tatmin edici bir getiri sağlamak için bu şirkete uzun vadede yatırım yapmayı seçebilir. Böylece nispeten daha düşük bir risk almış olur. Ek olarak, yatırımcı, risklerini çeşitlendirmek ve daha da azaltmak için farklı endüstrilerdeki benzer şirketleri portföyüne ekleyebilir.
Analiz ve araştırma, yatırım sürecinin önemli bir parçasıdır. Analiz, piyasada ortaya çıkan farklı varlıkları, sektörleri, örnekleri veya eğilimleri değerlendirmeyi gerektirir. Yatırımcılar, yatırım stratejilerini seçmek veya portföylerini tasarlamak için temel ya da teknik bir analiz yapabilirler. Yatırımcılar, temel analizleri kullanarak, mikroekonomikten makroekonomik faktörlere kadar hangi faktörlerin menkul kıymetlerin değerini etkilediğini belirleyebilirler. Teknik analiz ise, piyasadaki fırsatları bulmak için güvenlik fiyatları ve hacimleri gibi istatistiksel trendleri kullanmaktadır.
Yatırımcıların paralarını yatırabileceği birçok seçenek mevcuttur. Komisyon hesapları, yatırımcıların çeşitli menkul kıymetlere erişimini sağlar. Hesap açan bir yatırımcı, mevduat yapmayı kabul eder ve ardından firmaya sipariş verir. Varlıklar ve gelirler yatırımcılara aittir, aracı kurum ise işlemleri kolaylaştırmak için bir komisyon alır. Yeni teknolojiyle, yatırımcılar artık robo-danışmanlar aracılığıyla da yatırım yapabilir. Bunlar, yatırımcıların hedeflerine ve risk toleransına bakarak, bir yatırım stratejisi geliştirmek için algoritma kullanan otomatik yatırım şirketleridir.
Spekülasyon
Spekülasyon, başarısız olma olasılığı yüksek olan finansal işlemlere para yatırma eylemidir. Spekülasyonlar, bahislerden, öyle ya da böyle, anormal derecede yüksek bir getiri sağlar. Spekülasyonlar kumar oynamaya benzer fakat tam olarak kumar oynamak değildir, çünkü spekülatörler, yaptıkları işin yönü konusunda akıllı ve düşünerek bir karar vermeye çalışırlar. Ancak, işlemle ilgili doğal spekülatif risk, ortalamanın üzerinde olma eğilimindedir.
Bu kişiler, menkul kıymetleri, satılmadan kısa bir süre önce elde tutulacağını düşünerek satın alırlar. Kendilerini sık sık farklı şekilde konumlandırırlar.
Spekülatif ticarete örnek olarak, yeni bir altın madeni keşfiyle kısa vadede hızla yükselme fırsatı ile iflas etme şansı eşit olan istikrarsız ve genç bir altın madenciliği şirketini düşünün. Şirketten herhangi bir haber yoksa, yatırımcılar bu kadar riskli bir işten uzak durma eğilimindedirler. Bununla birlikte, bazı spekülatörler yeni bir altın madenciliği şirketinin köşeyi döneceğini düşünebilir ve hisselerini satın alabilir. Bu düşünceyle yapılan harekete ve yatırımcıların devamındaki faaliyetlerine spekülasyon denir.
Spekülatif ticaretin birçok olumsuz yanı vardır. Belirli bir varlık sınıfı veya sektörü için abartılı bir büyüme veya fiyat hareketi beklentisi olursa, değerler artacaktır. Değerler arttığında ise, işlem hacmi artar ve bu da bir balona neden olur. Değerlerin artması, daha önce Dot-com balonunu ortaya çıkarmıştı. İnternet şirketlerine yapılan yatırım 1990'ların sonunda katlanarak büyüdü ve değerlenmeler de aynı hızla arttı. Piyasa, 2001'den sonra düşerek büyük teknoloji şirketlerinin, değerlerinin büyük bir kısmını kaybetmelerine neden oldu ve hatta bazı şirketler tarihe karıştı.
Spekülatif Yatırımcı Türleri
Gün içi alım satım, spekülasyon şekillerinden biridir. Gün içi alım satım yapanların özel bir niteliği olması gerekmez. Kendileri, sıklıkla işlem yaptıkları için etiketlenirler. Konumlarını gün boyunca korurlar, işlem tamamlandıktan sonra ise kapanırlar.
Diğer taraftan, kısa vadeli alım satım yapan biri, konumunu birkaç hafta kadar korur ve bu süre zarfında kazanımlardan kendine bir çıkar sağlamayı umar. Bu işlem, borsa fiyatının nereye gideceğini belirlemeye çalışmak, kendine bir konum belirlemek ve sonra da kâr etmek suretiyle gerçekleştirilir.
Alım Satım ve Stratejiler
Spekülatörler birçok farklı şekilde alım satım yapabilir. Bunlardan bazıları:
- Vadeli Sözleşmeler: Alıcılar ve satıcılar, belirli bir varlığın, gelecekte, önceden belirlenmiş bir noktada, makul bir fiyata satılmasını kabul eder. Alıcı, sözleşme süresi dolduktan sonra dayanak varlığını satın almayı kabul eder. Vadeli işlem sözleşmeleri borsalarda alınıp satılır ve mal ticareti yaparken yaygın olarak kullanılır.
- Satma ve Alma Opsiyonları: Satma opsiyonunda, sözleşmenin sahibi, menkul kıymetin herhangi bir bölümünü belirli bir süre için kararlaştırılan fiyata satma hakkına sahiptir, ancak bu bir yükümlülük veya zorunluluk değildir. Öte yandan, alma opsiyonu, sözleşme sahibinin dayanak varlığını sözleşme bitiş tarihinden önce belirtilen bir fiyata satın almasına izin verir.
- Açığa Satma: Alım satım yapan bir kişi, açığa satma işlemi yaptığında, menkul kıymetin fiyatının gelecekte düşeceğini ve sonra bir pozisyon alacağını düşünür.
Spekülatörlerin kullandığı popüler stratejiler, satma emirlerinden gündelik ticarete kadar çeşitlilik gösterir. Bir tüccar, komisyoncuya, hisse senedini, belirli bir fiyata ulaştığında satın almasını veya satmasını söyler. Yatırımcı, bunu yaparak hisse senedindeki kaybını en aza indirebilir. Bu arada, günlük ticaret, fırsatları belirlemede fiyat eğilimlerini dikkate alır. Teknik analiz kullanan yatırımcılar, bu stratejiyi, bir varlığın geleceği hakkında tahminde bulunmak için, ki bu genellikle çok zordur, geçmiş piyasa performanslarına bakarak kullanırlar.
Özel Hususlar
Hem yatırımcılar hem de spekülatörler paralarını borsalar ve sabit getirili opsiyonlar dahil olmak üzere çeşitli farklı yatırım araçlarına yatırmaktadır. Borsalar veya hisse senetleri, şirketin mülkiyet yüzdesini temsil eder. Bunlar borsalarda veya özel bir satış yoluyla satın alınır. Şirketler, toplam borsa değeri veya tedavüldeki hisselerinin toplam piyasa değeri ile sıralanır.
Yatırım fonları ve ETF'ler de popüler yatırım seçenekleri arasında yer alır. Yatırım fonu, yatırımcıların çeşitli varlık ve menkul kıymetleri satın almak için oluşturduğu para havuzunu kullanan bir fon yöneticisi tarafından yönetilir. ETF'ler dayanak varlık sepetine sahiptir ve fiyatları işlem günü boyunca, tıpkı borsada olduğu gibi değişmektedir.
Sabit gelirli varlıklar, tahviller, bonolar ve senetlerden oluşur. Bunlar şirketler tarafından veya çeşitli düzeylerdeki devletler tarafından verilebilir. Sabit getirili varlıkların çoğu, projeleri ve (iş ile alakalı) girişimleri finanse etmek ve olgunlaşmadan önce faiz ödemek için kullanılır, bu sırada aracın yazılı değeri yatırımcıya geri ödenir. Örneğin, ABD Hazine Müsteşarlığı tarafından verilen bir tahvil, 10 yıl veya daha uzun sürede olgunlaşır ve yatırımcılara iki yılda bir faiz getirisi sağlar.
Yatırımcılar, yatırımları için, elde tutma sürelerini ve vergi uygulamalarını dikkate almak isteyebilirler. Elde tutma süresi, yatırım için ne kadar vergi borcu olduğunu belirler. Bu süre yatırımın satın alındığı günden satıldığı veya elden çıkarıldığı güne kadar geçen zamana göre hesaplanır. ABD Vergi Dairesi (IRS), bir yıl veya daha uzun bir elde tutma işleminin uzun vadeli olduğunu düşünmektedir. Bu sürenin altındaki herhangi bir elde tutma işlemiyse, kısa vadeli bir yatırım olarak kabul edilir. Uzun vadeli kazançlar, kısa vadeli kazançlara nazaran genelde daha hafif bir şekilde vergilendirilir.
DANIŞMAN GÖRÜŞÜ
Stephen Rischall CFP®, CRPC
1080 Finansal Grup, Los Angeles, CA
Yatırım ve spekülasyon arasındaki fark, genel olarak uzun vadeli ile kısa vadeli zaman ufku arasındaki farktır.
Yatırım, daha uzun bir süre elde tutulacak olan bir varlığın satın alınmasıdır. Değer kazanma veya gelir elde etme arayışı gibi belli başlı nedenlerden dolayı varlığın satın alınması ve elde tutulması için bir strateji mevcuttur.
Spekülasyonlar ticaretle, alım satımla eş anlamlı olma eğilimindedir, çünkü piyasadaki kısa vadeli hareketlere odaklanırlar. Bir olayın yakın vadede belirli bir varlığın değerini etkileyeceğini düşünürseniz spekülasyon yaparsınız.
Spekülatörler genellikle, menkul kıymetler alıp ellerinde tutmak yerine, opsiyon sözleşmeleri, vadeli işlem sözleşmeleri ve diğer sentetik yatırımlar gibi finansal türevleri tercih ederler.
ÖNEMLİ BİLGİLER
- Spekülasyon ile yatırım arasındaki en temel fark risk miktarıdır.
- Yatırımcılar, ortalama ya da ortalamanın altında bir risk alarak, sermayelerine tatmin edici bir getiri sağlamaya çalışırlar.
- Spekülasyonlar, bahislerden, öyle ya da böyle, anormal derecede yüksek bir getiri sağlamayı amaçlar.
COMMENTS