ÚKIMET ‘Egemen QazaqstannyÅ„’ aptalyq qosymshasy

• 15 QaÅ„tar, 2010 ÚKIMET ‘Egemen QazaqstannyÅ„’ aptalyq qosymshasy 2441 retkórsetildi Egemen Qazaqstan TURÇ´YN ÚI-KOMMÝNALDYQ ShARÝAShYLYQ SEKTORYN DAMYTÝ – KÚN TÁRTIBINDEGI MÁSELE Suńǵat ÁLIPBAI. Qazirgi taÅ„da,  turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq el ekonomıkasynyÅ„ iri sektorlarynyÅ„ biri bolyp otyr. Osy salada  200 myńǵa tarta adam jumys isteıdi. Búl Qazaqstan óndirisinde eÅ„bek etip jatqan halyqtyÅ„ jalpy sanynyÅ„ 18 paıyzyn quraıdy. Kommýnaldyq kásiporyndardyÅ„ kiris kólemi 500 […] turǵyn úı-kommýnal­dyq sharýashylyq salasyn odan ári reformalaý isinde birinshi kezekte ınjenerlik jeliler men qondyrǵylardyÅ„ tehnıkalyq jaǵdaıyn jaqsartý máselesine basa nazar aýdarýda. Osyǵan oraı resýrstar men qýattardy únemdeý tehnologııalaryn engizý isine kóbirek kóńil bólinbek. Atalǵan baǵytta ótken jyldyÅ„ ózinde edáýir jumystar atqaryldy. 2009 jyly osy maqsatqa dep 61 mıllıard teÅ„ge bıýdjet qarjy­sy bólingen bolatyn. OnyÅ„ 60,7 mıllıard teÅ„gesi nemese 99 paıyzy ıgerildi. […] Atalǵan tujyrymdamaǵa sáıkes eldi meken­derdi sýmen qamtý máselesinde biryńǵaı memle­ket­tik saıasatty júzege asyrý kózdeledi. Qarjy­ny únemdeý jáne jiti qadaǵalap otyrý úshin ınvestısııalyq jobalardy taÅ„daý isine belgili bir ólshemder belgilenip, jobalardyÅ„ tehnıka­lyq-ekonomıkalyq negizdemeleri ortalyq­tandyrylǵan túrde ázirlenedi. Tujyrymda­many júzege asyrýdy úsh kezeÅ„ge bólý kózde­linýde. Birinshi kezeÅ„de oblys ortalyqtaryndaǵy sýmen qamtý jáne sý qaıyrý nysandarynyÅ„ jaǵdaıyna zertteý júrgizilip, Kókshetaý qalasy boıynsha jańǵyrtý jumystarynyÅ„ tehnıka­lyq-ekonomıkalyq negizdemesi ázirlenedi. Ekinshi kezeÅ„de Atyraý jáne Shymkent qalalarynyÅ„ tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemelerin ázirleý jumystary aıaqtalady. Al 2012-2014 jyldardy qamtıtyn úshinshi kezeÅ„de basqa qalalardyÅ„ tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemeleri ázirlenip, osy boıynsha jumystar júrgiziledi. Úkimet alǵa qoıyp otyrǵan jumystyÅ„ taǵy bir baǵyty turǵyn úı sektoryn damytý. О́tken jyly osy maqsatta ‘Turǵyn úı qatynastary týraly’ zaÅ„ qabyldanǵan bolatyn. SalanyÅ„ […] mekemelerdiÅ„ turǵyn úı qoryn qurý. Qazirgi kúni elimizdegi memlekettik turǵyn úı qorlary ákimdikter men kásiporyndar deÅ„geıinde shashyraÅ„qy túrde qalyptasyp otyr. Al memlekettik ortalyq organdardyÅ„ turǵyn úı qory kórsetilmegen. Sondyqtan bul is biryńǵaılandyrýdy qajet etedi. Ekinshi, qyzmettik turǵyn úılerdi berý tetikterin naqtylandyrý jáne oÅ„taılandyrý. Osyǵan deıin ákimdikter mundaı turǵyn úılerdi naqty azamattarǵa tikeleı berip kelgen edi. Endi ákimdikter qyzmettik turǵyn úılerdi uıymdarǵa […] otyrystarynyÅ„ birinde kún tártibine qoıylatyndyǵyn aıtty. KEDENDIK ODAQ:  ALYS-BERIS, BARYS-KELISTIŃ  KEShENDI KEŃISTIGI Jylqybaı JAÇ´YPARULY. Mine, barys beıneli bolashaqqa batyl qadam basyp bara jatqan egemen elimiz jaÅ„a jyldyÅ„ alǵash­qy kúnderinen bastap, ekonomıka­lyq qaýymdastyqtyÅ„ tarıhı jaÅ„a úlgisine qadam basyp otyr. Sonaý bir qyzyl ımperııa qulaǵan kezden bastap keÅ„estik keÅ„istikte paıda bolǵan táýelsiz memleketterdi eko­no­mıkalyq ıntegrasııaǵa shaqyrǵan Qazaqstan RespýblıkasynyÅ„ Prezıdenti Nursultan Nazar­baevtyÅ„ ómirsheÅ„ bastamalary TMD, EýrAzEQ sııaqty ekonomı­ka­lyq jáne saıası qaýymdastyqtar negizinde damyp, aqyry Dostastyq elderi arasyndaǵy jaÅ„a biryńǵaı ekonomıkalyq keÅ„istik – Kedendik odaqqa ulasty. Iá, Elbasy Nursultan Nazar­baev ‘bólingendi bóri jeıdi, birikkender berekege keneledi’ degen tarıhı qaǵıdany basshylyq­qa alyp, ıntegrasııaǵa balama joq ekendigin jalyqpaı aıtyp, ómir­sheÅ„ bastamalarmen dáleldep kele­di. […] qalasynda Belarýs, Qa­zaqstan jáne Reseı memleket­teri­niÅ„ basshylary Kedendik odaqtyÅ„ Kedendik kodeksi týraly kelisimge qol qoıdy. Bul tarıhı qujat 2010 jyldyÅ„ 1 shildesinen bastap tolyq kúshine enip, 3 memleket arasynda jaÅ„a ekonomıkalyq ıntegrasııa­lyq qurylym – Kedendik odaq jumys isteı bastaıdy. Sonymen birge, osy basqosýda 2010 jyldyÅ„ 1 qaÅ„tarynan bastap kúshine engen Kedendik odaqtyÅ„ Biryńǵaı kedendik tarıfi bekitildi. Sondaı-aq, kezeÅ„-kezeÅ„men kúshine enetin kedendik-tarıftik […] qaÅ„tarynan bastap, kedendik tarıftik jáne kedendik emes retteý salalaryndaǵy ókilet­tilik komıssııa quzyryna tolyq berilgen. Komıssııa quramyna árbir taraptan bir ókiletti tulǵa kiretin bolady: Belarýs Respýblıkasynan – Úkimet tóraǵasynyÅ„ orynbasary Andreı Kobıakov, Qazaqstan Respýblıkasynan – Premer-MınıstrdiÅ„ birinshi orynbasary О́mirzaq Shókeev, Reseı Federa­sııa­synan – Úkimet tóraǵasynyÅ„ birinshi orynbasary Igor Shýva­lov. Komıssııada qaralatyn másele boıynsha sheshim 2/3 tártibimen kóp daýys berý negizinde qabyldanatyn bolady. […] qataryna jatpaıdy. BKT-ny belgileý kezinde Qazaqstan 400 taýar túrlerin ımporttaǵan kezde kedendik baj salyǵy stavkalary­nyÅ„ eÅ„ tómengi mólsherin qoldaný jóninde óz quqyǵyn saqtap qaldy. Bul rette ótpeli kezeÅ„de mundaı tártip ekonomıkamyzdy ártaraptandyrý baǵdarlamasy sheÅ„berinde ımporttalatyn taýar­larǵa qatysty qoldanylatyn bolady. Máselen, elimizde munaı-hımııa salasynyÅ„ kásiporynda­ryn damytý, qalaıy, qaǵaz jáne basqa taýarlardy óndirýdi artty­rý jónindegi birqatar iri jobalar iske qosylǵan, onyÅ„ ishinde birnesheýi […] baj salyǵyn salmaý jeÅ„ildigin saqtap qaldy. Sondaı-aq,  jeÅ„ildetilgen baj salyǵy tizimine kirmegen myna taýarlar túrleri boıynsha tıisti jeÅ„ildikter jasaý jóninde de arnaıy kelisim jasalyndy. Kedendik odaqqa múshe memleketterdiÅ„ ortalyq (ulttyq) bankteri ákeletin 995 deÅ„geıin­degi altyn quımalar. Bul me­hanızm altyndy ınves­tısııa­lyq qural retinde satýdy damytý úshin qajet. Kedendik odaqqa múshe memleketter ha­lyqaralyq kelisim-sharttar negizinde 2010 jyldyÅ„ 1 qań­ta­ryna deıin qa­byl­da­ǵan kedendik baj […] kiredi. Osy maqsatqa oraı 2009 jylǵy 27 qarashada memleket basshylary dárejesinde ótken Memleket­aralyq keÅ„este ‘Belarýs Respýb­lı­kasy, Qazaqstan Respýblıkasy jáne Reseı FederasııasynyÅ„ kedendik odaǵynda biryńǵaı tarıftik emes retteýler týraly’ sheshim qabyldandy. Is júzinde biryńǵaı tarıftik emes retteýlerge mynalar engizil­gen: 1. Kedendik odaqtyÅ„ komıssııa­sy tarıftik emes retteýler júrgizý týraly sheshim qabyldaıdy, atap aıtqanda: -eksportqa tyıym salý; -eksportqa nemese ımportqa sandyq shekteýler qoıý; -eksportqa […] shil­desine deıin saqtalady. Eskertetin jaǵdaı, 2010 jyldyń  1 shildesinen bastap baǵaly metaldar men tastar lısenzııalanatyn bolady. KEDENDIK  RETTEÝ Kedendik odaqtyÅ„ Kedendik ko­deksi 2008-2010 jyldarda EýrAzEQ sheÅ„berinde kedendik odaq qurý jónindegi is-qımyl josparyna jáne 2007 jylǵy 6 qazandaǵy kedendik odaq qurý jáne biryńǵaı kedendik aýmaq qalyptastyrý týra­ly kelisim-shartqa sáıkes jasa­lyndy. Kodeks qabyldaý  Kedendik odaqqa qatysý­shy memleketterdiÅ„ biryńǵaı kedendik aýmaq qurý, sonymen birge syrtqy ekonomı­kalyq qyzmetke qatysý­shylar úshin barynsha qolaıly jaǵdaı týǵyzý maqsatynda kedendik úderisterdi jeÅ„ildetý jáne úılestirý qajettiginen týyndady. Úsh memleketke ortaq bul Keden kodeksi Qazaqstan Respýblıkasy­nyÅ„ jetekshiligimen júzege asy­ryl­dy. OnyÅ„ negizine Kıotta hat­ta­ma­sy […] kedendik keÅ„istik qalyptastyrý, Kedendik odaq aýmaǵynda tranzıt úshin ortaq ahýal qalyptastyrý, kedendik tirkeýler men kedendik baqylaýlardyÅ„ kúshin joıý bolyp tabylady. Sóıtip, Belarýs, Qazaqstan jáne Reseı barys jylynyÅ„ al­ǵash­qy kúnderinen bastap ekonomı­kalyq ıntegrasııanyÅ„ jaÅ„a úlgisi ­– táýel­siz memleketter arasynda erikti túr­de qurylǵan Kedendik odaq quramy­na toptasty. Bul jaÅ„a qurylym­nyÅ„ basty artyqshylyǵy, Keden­dik odaq quramyna ený arqy­ly qazir­gi jahandaný dáýirindegi bol­jaý­syz ekonomıkalyq daýyldarǵa birlese qarsy turatyn bolady. Otandyq taýar óndirýshiler úshin ónim ótkizý rynogy ondaǵan ese ulǵaıyp, el ekonomıkasynyÅ„ báse­kelestikke qabilettiligi shyÅ„dalmaq. BizdiÅ„ Telegram arnamyzǵa jazylyÅ„yz Uqsas jaÅ„alyqtar