DÚBIRGE TOLY DÚNIE

[…] etýdi Ispanııaǵa tapsyrýdyÅ„ rásimi ótti. Bul el ony Shvesııadan qabyldap aldy. Atap aıtatyn bir jaı, bul rásim jyldaǵydan ózge­she­leý boldy. О́ıt­keni, EýroodaqtyÅ„ qurylymy da túbi­ri­nen ózgerip otyr. Osynaý asa zor eko­nomıkalyq uıym bıyldan bas­tap Lıssabon shar­tyna saı jumys isteıdi. Qazir EýroodaqtyÅ„ óz prezıdenti bar – bul joǵary laýazymǵa Bel­gııa­nyÅ„ burynǵy premer-mınıstri Herman van Rompeı saılanǵan. OdaqtyÅ„ uıymdyq jumystary­nyÅ„ kópshiligi endi sol […] tóraǵa­lyǵy júktelgen eldiÅ„ moınyna artylatyn jaýapkershilik te az emes. OdaqtyÅ„ maqsat-múddesin aıqyndaıtyn baǵyt-baǵdar endi IspanııanyÅ„ basshylyǵymen júrgiziledi. Osynaý qyzmetke kirisken sátte Ispanııa premer-mınıstri Hose Lýıs Rodrıges Sapa­tero oǵan jan-jaqty toqtal­dy. ‘Ekonomıkalyq ómirdi jan­dandyra túsýge kúsh salamyz, – dedi ol. – EýropanyÅ„ ekonomı­kasyn ónimdi etý, ınnovasııalyq sıpatqa kóshirip, daǵdarysqa qarsy turatyndaı dárejege kóterý – basty maqsat’. Ispanııaǵa tóraǵalyqty tap­syrý rásimine Eýropalyq KeÅ„es­tiÅ„ prezıdenti Rompeımen qatar, EýroodaqtyÅ„ úkimeti sanalatyn Eýrokomıssııa tóraǵasy Barrozý da qatysty. […] bermeıdi. Kirýge qataÅ„ talap qoıylady. Túrkııadaı qýatty da dástúrli el qazirge deıin oǵan kire almaı keledi. Qazir oǵan 27 el ǵana múshe. Kirgisi keletinder kóp. Ol qaı eldiÅ„ bolsa da ekonomıkasynyÅ„ damýyna, jetekshi damyǵan eldermen kirigýine jol ashady. Sondaı bedeldi uıymǵa tóraǵalyq etý qaı elge bolsyn úlken abyroı jáne úlken jaýapkershilik. Ispanııa sondaı úlken abyroıǵa ıe boldy desek, sonymen birge, oǵan júkteletin jaýapkershilik te úlken. LAŃKESTER ÁLSIZ ELDERGE ORNYÇ´ADY JaÅ„a jyldyÅ„ qarsaÅ„ynda jáne onyÅ„ alǵashqy kúnderinde Iemen týraly áńgime kóbirek aıtyla bastady. Oǵan sebep – Amsterdamnan Detroıtqa ushpaq bolǵan ushaqty jarýǵa jasalǵan árekettiÅ„ basynda osy Iemende ornalasqan laÅ„kestik toptar turypty. Muny olardyÅ„ ózderi aıtyp otyr. Árıne, basqalarǵa úreı týdyrý úshin. Al laÅ„kester­men kúres – ortaq is, oǵan búkil álem memleketteri qatysýǵa tıis. Bul kúrestiÅ„ basynda AQSh júredi jáne oǵan aıtarlyqtaı qarjy da jum­saı­dy. Osy joly da AQSh basshylyǵy málimdeme jasap, sol Iemendegi laÅ„kesterge qarsy kúreske aı­tar­lyqtaı […] eshqandaı jaǵdaı jasamaıtyny da anyq. Biraq olardyÅ„ bul eldi taÅ„daýynyÅ„ basty sebebi – bul el álsizdeý, olarmen kúresýge sha­ma­sy kele bermeıdi. Al laÅ„kesterdiÅ„ osyndaı elderde áreket etýi zań­dylyq esepti. Buryndary kóbine olar Aýǵanstanda áreket jasady. Onda talıbandarmen arpalysqan bıliktiÅ„ de, oǵan kómektesý­shi­lerdiÅ„ de laÅ„kesterge qarsy kúresýge murshasy kele bermeıtin. Bir jaǵy Úndistanmen soǵys jaǵdaıyndaǵy Pákstanda da laÅ„kesterge jaǵdaı bar edi: munda […] halyqaralyq konferensııa shaqyrý bolmaq. Bul elde laÅ„kester búgin ǵana paıda bolǵan joq. ‘Ál-Kaıda’ uıymynyÅ„ ‘kresshilerge qarsy kúreske’ shyǵýǵa shaqyrǵanyna biraz ýaqyt bolǵan. Tipti batys elderiniÅ„ elshilikterine qarsy áreketter jasap úlgergen. Sodan qorqyp, osydan biraz buryn AQSh, Ulybrıtanııa, Fransııa jáne Japonııa óz elshilikterin japqan bolatyn. Ýaqyt mundaı qadam laÅ„kesterdiÅ„ belsendiligin kúsheıte túsetinin kórsetti. Jo­ǵa­ryda atalǵan elder óz elshi­lik­terin qaıta jedel ashyp, olar […]